Sebastian Moller

Duchowieństwo i religia

Sebastian Moller, znany także jako Möler, Möller lub Mollerus, był ważną postacią w historii regionu Prus i Polski. Urodził się w Braniewie, a swoje życie zakończył 14 grudnia 1650 roku w Elblągu.

Był on nie tylko duchownym katolickim, ale również autorem cennego dzieła literackiego, jakim jest kronika zatytułowana Chronica Prussiae et Poloniae. Dzieło to stanowi istotne źródło wiedzy o historii i kulturze tych ziem.

Życiorys

Sebastian Moller, duchowny katolicki, rozpoczął swoją edukację w jezuickim kolegium w Braniewie, a następnie kontynuował naukę w Akademii Wileńskiej, również zarządzanej przez jezuitów, od około 1620 roku. 30 czerwca 1621 roku otrzymał niższe święcenia kapłańskie z rąk sufragana diecezji wileńskiej, biskupa Abrahama Woyny, podczas ceremonii, która miała miejsce w katedrze św. Stanisława w Wilnie. Jego pełne święcenia kapłańskie (prezbiterat) odbyły się 16 marca 1622 roku, prowadzone przez biskupa chełmińskiego Jana Kuczborskiego w parafialnym kościele św. Anny w Lubawie.

W 1623 roku Moller był wikariuszem w kaplicy zamkowej w Olsztynie, a już 11 kwietnia 1624 roku został formalnie wymieniony przez kapitułę katedralną jako proboszcz parafii św. Marcina w miejscowości Tolkowiec, blisko Braniewa. Zasiadał na tym stanowisku, aż do momentu, gdy okupacyjna armia szwedzka przejęła kontrolę nad terenem. W sierpniu 1630 roku, Moller został mianowany proboszczem parafii św. Wawrzyńca w Plutach.

9 listopada 1630 roku podjął się funkcji sekretarza kapituły katedralnej w Fromborku, a później, od 22 listopada 1631 roku, również kaznodziei i spowiednika przy tamtejszej katedrze. Dodatkowo, był odpowiedzialny za beneficjum przy kaplicy św. Anny w Fromborku. 24 stycznia 1624 roku otrzymał nominację na wikariusza w katedrze, a już 1 sierpnia 1624 roku biskup Mikołaj Szyszkowski rekomendował go jako kandydata na kanonika honorowego kapituły w Dobrym Mieście. Od 15 lutego 1635 roku pełnił także funkcję sekretarza biskupa warmińskiego, a od 2 kwietnia tego samego roku był ekonomem biskupstwa warmińskiego.

3 lutego 1635 roku Moller został kanonikiem rzeczywistym kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście. W 1639 roku zapisał znaczną sumę dla fary św. Katarzyny w Braniewie. Osiem lat później, w 1647 roku, w swoim testamencie przekazał roczny czynsz w wysokości 40 florenów dla beneficjum św. Różańca w kaplicy mariackiej. W 1645 roku utworzył również bractwo różańcowe w Dobrym Mieście i zainwestował w tamtejszej kolegiacie w kamienny ołtarz Najświętszej Marii Panny, który został ozdobiony herbem fundatora oraz srebrnymi naczyniami liturgicznymi. Dodatkowo, zapisał dom przeznaczony dla sióstr katarzynek z Braniewa, chociaż ten plan nigdy nie został zrealizowany.

Moller jest również znanym autorem kroniki Prus i Polski, zatytułowanej Chronica Prussiae et Poloniae, która powstała w 1534 roku. Dzieło to zostało napisane w języku łacińskim i w dużej mierze opierało się na pracach polskich historyków, takich jak Wincenty Kadłubek, Jan Długosz oraz Maciej Miechowita, a także niemieckich historyków, w tym Heinricha Schütza, Szymona Grunaua i Jana Leo. Kronika dokumentuje wydarzenia aż do roku 1534, przy czym jej dodatek rozpoczyna się od legendarnych władców Polski, sięgając do 1456 roku. Chociaż dzieło nie zostało opublikowane w całości, obszerne omówienie jego zawartości znajduje się w publikacji Preußische Lieferung alter und neuer Urkunden, Erörtelungen und Abhandlungen der preusißen Geschichte und Recht z 1755 roku w Lipsku.

Przypisy

  1. Andrzej Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821–1945, część 2: Słownik, Wydział Duszpasterski Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2003, s. 224.
  2. Joanna Jakutowicz Die Geschichte der Altäre w Kollegiatskirche zu Guttstadt [w:] Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands (ZGAE). Beiträge zur Kirchen- und Kulturgeschichte des Preussenlandes.
  3. Władysław Nowak Służba Boża kolegiackiej kapituły dobromiejskiej, Studia Warmińskie XXX (1993).
  4. Walter Merten Familien-Chronik des Kirchspiels Tolksdorf, Kreis Braunsberg, Münster 1968.
  5. Piotr Gursztyn Braniewska fara Świętej Katarzyny (zarys historyczny).
  6. Gerhard Staff Andächtige Gesänge Rosenkranzlieder im Ermland, Das Ostpreußenblatt 20.06.1987 r., s. 9.
  7. Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, tom II, L–Ż. Olsztyn 1988, s. 40–41.
  8. Quellenkunde der Geschichte des preußischen Staats.

Oceń: Sebastian Moller

★★★★★
Średnia ocena:4.96 Liczba ocen:16