Adalbert Wagner

---

Życiorys

Adalbert Wagner przyszedł na świat w Braniewie, w rodzinie zajmującej się handlem, gdzie jego rodzicami byli Karl i Joanna z domu Geritz. W niektórych źródłach wskazuje się na Dobre Miasto jako miejsce urodzenia, jednak to Braniewo jest tym, które widnieje w większości biografii. Po zakończeniu edukacji w gimnazjum lokalnym, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości w 1856 roku, podjął studia w seminarium duchownym w Braniewie, znanym również jako Liceum Hosianum. Swój sakramentalny debiut jako kapłan miał 22 lipca 1860 roku, po czym został inkardynowany do parafii św. Jana Chrzciciela w Lechowie, gdzie pracował do 4 czerwca 1862 roku.

W latach 1862–1869 pełnił funkcję beneficjenta kaplicy i fundacji św. Józefa w Lidzbarku Warmińskim, a 10 czerwca 1869 roku objął stanowisko beneficjenta przy kaplicy zamkowej w Lidzbarku. W 1873 roku biskup skierował go do służby w Stoczku Klasztornym, a jego zadania obejmowały uporządkowanie wnętrza kościoła. Koszty renowacji wyniosły około 17 000 marek. W tym czasie Polska zmagała się z kulturkampfem, co stało się przyczyną konfliktów, ponieważ władze pruskie odrzuciły nominację Wagnera, co skutkowało długim ciągiem sporów sądowych, a ks. Wagner znalazł się w trudnej sytuacji, nawet dostając grzywnę oraz zakaz sprawowania nabożeństw.

Po niespodziewanej śmierci proboszcza elbląskiego, Roberta Hoppego, władze zgodziły się na kandydaturę ks. Wagnera do parafii św. Mikołaja w Elblągu, gdzie rozpoczął posługę 8 lutego 1881 roku. Oprócz posługi duszpasterskiej, został również inspektorem wykonującym obowiązki związane z nauczaniem religii, co obejmowało także dzielnicę Pangritz. Już 27 kwietnia tego samego roku uzyskał zatwierdzenie na stanowisku wykładowcy w miejscowej szkole nauczycielskiej. Kiedy polityka kulturkampfu zaczęła słabnąć, ks. Wagner zaangażował się w działalność społeczną, zakładając stowarzyszenie dobroczynne im. św. Elżbiety w Elblągu.

Aby przeciwstawić się osłabieniu katolicyzmu wśród młodych ludzi pracujących u protestanckich właścicieli zakładów, w 1883 roku utworzył w Elblągu Związek Czeladników (Gesellenverein). W tym samym roku zakupił działkę w Pangritz, gdzie zaadaptowano stary budynek karczmy na kaplicę. W 1886 roku, z inicjatywy biskupa warmińskiego, Andreas Thiele, udało mu się uzyskać zgodę na otwarcie nowej placówki zakonnej, co doprowadziło do powstania domu Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny z Braniewa w Kolonii Pangritz. Działania te miały duże znaczenie dla lokalnej społeczności, ponieważ siostry szybko zaangażowały się w pomoc ubogim dzieciom, otwierając kolejny instytut przy ul. Zamkowej 17, gdzie wybudowały dom Świętego Józefa.

Za swoje osiągnięcia ks. Wagner został 8 czerwca 1891 roku mianowany kanonikiem warmińskim przez króla Prus i cesarza Niemiec Wilhelma II Hohenzollerna. Dodatkowo, po objęciu kanonii we Fromborku, uzyskał także urzędy penitencjarza oraz kuratora fundacji pobożnych. W 1892 roku stał się diecezjalnym dyrektorem Stowarzyszenia Świętej Rodziny i otrzymał odznaczenie w postaci Orderu Orła Czerwonego IV klasy. Tragicznie zmarł 6 lipca 1895 roku we Fromborku, pozostawiając po sobie trwały ślad w lokalnej historii i działalności duszpasterskiej.

---

Oceń: Adalbert Wagner

---