Ulica Elbląska w Braniewie jest kluczową arterią komunikacyjną tego miasta, odgrywającą istotną rolę w codziennym życiu mieszkańców i w ruchu drogowym.
Jest to jedna z najdłuższych ulic, która w całości przebiega w obrębie drogi wojewódzkiej nr 504, co czyni ją ważnym szlakiem transportowym w regionie.
Warto również zaznaczyć, że przed 1945 rokiem, ulica nosiła różne nazwy: pierwszy fragment był określany jako Berliner Straße, a dalsza część jako Frauenburger Chausse. Z kolei w 1933 roku, całość została przekształcona w Ludendorffstraße.
Historia
Ukształtowanie ulicy Elbląskiej, która układa się niemal w linii prostej, wskazuje, że jej powstanie jest związane z czasami nowoczesnymi. Jednakże połączenie Braniewa z Fromborkiem i Elblągiem ma swoje korzenie już w średniowieczu. W latach 1818–1826 wytyczono nowy szlak komunikacyjny, znany jako Berliński Trakt (Berliner Chaussee, później nazwany Reichsstraße 1), który zdecydowanie zmienił pierwotny przebieg drogi, prowadząc ją do obecnej formy. Nowa szosa była utwardzona tłuczniem i żwirem oraz miała szerokość 7 metrów, łącząc Królewiec z Braniewem i Fromborkiem, a następnie z Elblągiem. Była to kluczowa droga krajowa, a podróżowały nią konne poczty.
Po zbudowaniu w XX wieku różnych obiektów, takich jak seminarium duchowne w 1932 oraz koszary wojskowe przy Yorckstraße w 1935, stary przebieg ulicy, przebiegający nieco na północ, został zlikwidowany. W XIX i na początku XX wieku Braniewo intensywnie się rozwijało. Miasto ekspandowało w różnych kierunkach, a kwartał powstający w pobliżu tej ulicy nosił nazwę Frauenburger Vorstadt (Fromborskie Przedmieście). Z biegiem lat areał ten został wchłonięty przez większą dzielnicę Koźlin.
W dniu 8 sierpnia 1843 roku biskup diecezji warmińskiej Geritz uroczyście otworzył przy ulicy Elbląskiej konwikt dla młodzieży szkolnej, znany potocznie jako konwikt biskupi. Mieścił się on pod adresem Berliner Straße 29, a później zmienił na Ludendorffstraße 5. Kolejnym ważnym momentem w historii tej ulicy miała miejsce w latach 20. XX wieku, kiedy to dostrzeżono potrzebę budowy nowego, większego obiektu seminarium duchownego w Braniewie, co było efektem wzrostu liczby seminarzystów z diecezji gdańskiej oraz wolnej prałatury w Pile.
Diecezja zakupiła parcelę o powierzchni 16 morgów w Braniewie, przy szosie prowadzącej do Elbląga, aby zrealizować nową inwestycję. Zlecenie na projekt budowy nowego gmachu otrzymał architekt Kurt Maternow pochodzący z Reszla. Uroczystość poświęcenia nowego, imponującego seminarium odbyła się 23 sierpnia 1932 roku, z udziałem nuncjusza apostolskiego Cesare Orsenigo. Seminarium zostało usytuowane pod adresem Ludendorffstraße 18.
Na przełomie lat 70. XX wieku, na wjeździe do miasta, przy ulicach Elbląskiej i Olsztyńskiej, zainstalowano charakterystyczne klucze-witacze, zaprojektowane przez profesora Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Sławoja Ostrowskiego. Te konstrukcje miały na celu powitanie przybywających do Braniewa. Niestety, w 2018 roku klucze zostały usunięte z powodu ich złego stanu technicznego, a 12 września 2022 roku zainstalowano nowe klucze będące wiernymi kopiami oryginałów.
W latach 2019–2020, w ramach modernizacji drogi wojewódzkiej nr 504 na odcinku Braniewo–Pogrodzie, ulica Elbląska przeszła gruntowne zmiany, w tym wymianę nawierzchni, budowę nowych chodników, a także ścieżki pieszo-rowerowej, która prowadzi do pobliskiej miejscowości Stępień.
Przy ul. Elbląskiej położone są lub były m.in. obiekty
Na ulicy Elbląskiej w Braniewie znajduje się wiele interesujących obiektów, które mają swoje znacznie w historiach mieszkańców oraz lokalnej społeczności.
- konwikt biskupi (Berliner Straße 29, później Ludendorffstraße 5),
- nowy gmach seminarium duchownego (Ludendorffstraße 18),
- stacja paliw „Orlen”,
- cmentarz komunalny Braniewa,
- Cmentarz żołnierzy Armii Radzieckiej.
Przypisy
- Klucze znów witają wjeżdżających do Braniewa [online], gazetaolsztynska.pl [dostęp 26.06.2023 r.]
- Klucze znów będą witać wjeżdżających do miasta [online], Portal Braniewo, 09.09.2022 r. [dostęp 26.06.2023 r.]
- Historia Braniewa – nieznane wydarzenia – DZIEJE POCZTY w PRUSACH, na WARMII i w BRANIEWIE [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 15.01.2022 r.]
- Takiego remontu nie było od lat [online], braniewo.wm.pl [dostęp 29.03.2020 r.]
- Wojciech Łazowski Organizacja kościelna diecezji warmińskiej w latach 1918–1945, Olsztyn 2013, s. 87–92
- Braunsberg/Ostpreussen und sein Kreis. Heimat im Wandel der Zeit, Münster 2011, s. 113.
- Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 196.
- a b Georg Mielcarczyk Braunsberg und Umgebung, Lippstadt 1983, s. 77.
- Heimatseite der Kreisgemeinschaft Braunsberg/Ostpreussen e.V., Braunsberg (Ermland) – geistige Hauptstadt des Ermlands, z opisu na mapie miasta.
- a b Stadt Braunsberg im Ermland: ein Familienbuch, von Walter Merten, 1976, s. 213–214.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Królewiecka w Braniewie | Ulica Morska w Braniewie | Ulica Stanisława Moniuszki w Braniewie | Ulica Tadeusza Kościuszki w Braniewie | Rondo im. gen. Władysława Andersa w Braniewie | Plac Grunwaldu w Braniewie | Plac Józefa Piłsudskiego w Braniewie | Ulica Franciszka Stefczyka w Braniewie | Ulica Gdańska w Braniewie | Ulica Portowa w Braniewie | Ulica 9 Maja w Braniewie | Ulica Władysława Sikorskiego w Braniewie | Ulica Przemysłowa w BraniewieOceń: Ulica Elbląska w Braniewie