Ulica Władysława Sikorskiego w Braniewie


Ulica Władysława Sikorskiego w Braniewie to najdłuższa arteria komunikacyjna w mieście, odgrywająca kluczową rolę w jego strukturze transportowej. Stanowi ona integralną część drogi krajowej nr 54, co czyni ją istotnym szlakiem komunikacyjnym w regionie.

Dawniej, przed rokiem 1945, ulica ta była znana pod nazwą Malzstraße, stanowiąc część historycznego dziedzictwa miasta. W okresie Polski Ludowej, nazwa ulicy była zmieniana, nosząc początkowo imię Wandy Wasilewskiej, a następnie, w latach 1947–1990, imię gen. Świerczewskiego.

Obecna nazwa ulicy, ulica Władysława Sikorskiego, została wprowadzona 1 grudnia 1990 roku, co stanowi symboliczny powrót do tradycji i historii narodowej.

Historia

Ulica Władysława Sikorskiego, dawniej znana jako Malzstraße, wywodzi swoją nazwę od niemieckiego słowa „Malz”, które oznacza słód. Historia tej ulicy jest ściśle związana z budynkami położonymi w tej okolicy, które pełniły rolę słodowni. Słód ten miał kluczowe znaczenie w procesie warzenia piwa, co przyczyniło się do rozwoju bogatej tradycji piwowarskiej Braniewa, datującej się od XVI wieku, kiedy to miasto zaczęło być znane w całej Warmii. W 1782 roku, przy okazji sprzedaży jednej z pierwszych słodowni, Lutterberg, przypisano jej nazwisko Johannowi Czodrowskiemu.

Malzstraße była ulicą wychodzącą poza mury Starego Miasta, stanowiącą część Fromborskiego Przedmieścia. W czasach epidemii cholery, z racji swojego oddalenia od centrum, ulokowany został lazaret, w którym opiekowano się chorymi (zobacz: dżuma na Warmii 1708–1711). Do momentu, kiedy w 1772 roku otwarto bramy miejskie w Braniewie, Malzstraße była raczej uboga w zabudowania, ograniczając się głównie do starych stodół słodowników oraz kilku domów. Ufam, że rozwój przedmieść, w tym tej konkretnej ulicy, wspólny z otwarciem bram miejskich, przyczynił się do jej większej rozbudowy.

W roku 1845, w miejskim programie nadawania nazw, Malzstraße utrzymała swoją tradycyjną nazwę. Ulica Sikorskiego wpisała się w historię systemu wodociągów Braniewa, bowiem wzdłuż niej, za domami po zachodniej stronie, istniał kunszt wodny, rurociąg zaopatrujący mieszkańców w wodę pitną. Woda zbierana była w stawach, zlokalizowanych około 2 km na południowy zachód od miasta. Zbiornik Pfeifengrund (Staw Rurowy) dostarczał wodę drewnianymi rurami do Starego Miasta.

Do początku XX wieku ulica Sikorskiego była znacznie krótsza, sięgając tylko do obecnego skrzyżowania z ulicami Mielczarskiego i Stefczyka. Ułatwieniem dla tego obszaru miasta stało się uruchomienie kolei nadzalewowej w latach 1897–1899, kiedy jedna z jej stacji, Braniewo Brama (Braunsberg Obertor), została usytuowana na końcu ulicy. To właśnie w tamtym okresie ulica zyskała dodatkowe znaczenie, a linia kolejowa zaczęła ją przecinać.

W latach 30. XX wieku, za sprawą społecznopolitycznych zmian po dojściu do władzy narodowych socjalistów, które przekształciły Republikę Weimarską w totalitarne państwo III Rzeszy, miały miejsce dalsze transformacje związane z tą ulicą. Rozpoczęcie militaryzacji miało swoje korzenie już w 1933 roku, kiedy to Okręg Wojskowy w Królewcu wszczął rozmowy z burmistrzem Braniewa, Ludwigiem Kayserem, na temat rozbudowy fortyfikacji oraz wojskowego garnizonu.

Interwencja przełożonej generalnej Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w poufnych negocjacjach doprowadziła do zakupu gruntów. W efekcie, w 1934 roku rozpoczęto budowę koszar, a Braniewo stało się ponownie dużym garnizonowym miastem. Ulica uległa wydłużeniu, co oznaczało większą intensyfikację zabudowy w tej części miasta.

Dodatkowo, w latach 1937-1938 oddano do użytku odcinek autostrady Reichsautobahn Berlin-Królewiec, co pozytywnie wpłynęło na znaczenie ulicy Sikorskiego, stając się kluczowym łącznikiem z nową autostradą. W 1997 roku skrzyżowanie, które wyznaczało początek ul. Sikorskiego, przekształcono w rondo. Rondo nosi imię generała Władysława Andersa, nadane na wniosek Teodory Dębińskiej-Grudzińskiej przez Radę Miejską w Braniewie.

Na początku listopada 2001 roku, postanowiono zmienić kategorię przejazdu kolejowego na ul. Sikorskiego z strzeżonego na niestrzeżony, co wiązało się z likwidacją rogatek zastąpionych znakiem B-20 (STOP),co było efektem zmniejszenia natężenia ruchu kolejowego. Dzisiaj ul. Sikorskiego rozpoczyna się od ronda gen. Andersa i prowadzi do granic miasta, stając się najdłuższą arterię komunikacyjną o długości ponad 2,8 km.

Ważniejsze obiekty

Na ulicy Władysława Sikorskiego w Braniewie znajduje się wiele istotnych obiektów, które zasługują na uwagę. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

Przypisy

  1. Słownik etymologiczny języka polskiego/mielcuch - Wikiźródła, wolna biblioteka [dostęp 05.08.2022 r.]
  2. Historia Braniewa - nieznane wydarzenia - WODOCIĄGI MIEJSKIE i GOSPODARKA WODNA w DAWNYM BRANIEWIE [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 05.08.2022 r.]
  3. Braniewo Brama – Semaforek [online], semaforek.kolej.org.pl [dostęp 04.08.2022 r.]
  4. Wołpa-Syberia-Braniewo [online], gazetaolsztynska.pl [dostęp 03.05.2021 r.]
  5. OSA | Otwarty System Archiwizacji [online], osa.archiwa.org [dostęp 03.05.2021 r.]
  6. ARCHIV FÜR AUTOBAHN- UND STRASSENGESCHICHTE [online], www.strassengeschichte.de [dostęp 08.05.2021 r.]
  7. Uchwała Rady Miejskiej w Braniewie nr LXV/219/98 z dnia 06.05.1998 r. w sprawie nadania rondu w Braniewie imienia generała Władysława Andersa
  8. Braniewskie rondo. W... „kółko Macieju” [w:] IKAT. Gazeta Braniewska, nr 51 15.12.1997 r., s. 2
  9. Uchwała nr VI/36A/90 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 22.08.1990 r. w sprawie zmiany nazw ulic miasta Braniewa
  10. Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 696
  11. Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 699
  12. Augustin Lutterberg, Zur Baugeschichte der Altstadt Braunsberg, ZGAE, XIX, 1916, s. 711
  13. Heimatseite der Kreisgemeinschaft Braunsberg/Ostpreussen e.V., Braunsberg (Ermland) – geistige Hauptstadt des Ermlands
  14. Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 264.
  15. Braniewo. Ciężarówka zderzyła się z pociągiem. Przewidzieliśmy ten wypadek [w:] Gazeta Olsztyńska. Dziennik Elbląski, 15.11.2001 r., s. 3
  16. Na mapie w książce Военная энциклопедия Сытина (1911-1915) skrzyżowanie z dwoma podrzędnymi drogami prowadzącymi do Zawierza (Zagern) oraz do Chruściela ledwo jest uchwytne
  17. Das erste der tausend Jahre. Erinnerungen von Ludwig Kayser. Erster Bürgermeister von 1929–1935 i ostatni demokratyczny Bürgermeister der Stadt Braunsberg (Ostpreußen)

Oceń: Ulica Władysława Sikorskiego w Braniewie

Średnia ocena:4.9 Liczba ocen:21