Jan Plastwich

Nauka i edukacja

Jan Plastwich, znany również jako Plastwig, to postać historyczna, której życie i twórczość mają istotne znaczenie w historiografii Warmii. Urodził się około 1400 roku w Braniewie, a zmarł w 1464 roku we Fromborku, gdzie pozostawił po sobie niezatarte ślady.

Był on nie tylko autorem pierwszej kroniki warmińskiej, ale także pełnił rolę kanonika warmińskiego, co podkreśla jego związek z kościołem oraz znaczenie w regionalnych strukturach kościelnych. Dodatkowo, Plastwich był również wykształconym historykiem oraz prawnikiem, co czyni go osobą o szerokiej wiedzy i kompetencjach.

Życiorys

Jan Plastwich pochodził z rodziny rajców miejskich z Braniewa. Jego dziadek, Johannes Plastwich (znany także jako Plastewig lub Plastwik), był członkiem rady miejskiej Starego Miasta Braniewa w latach 1384–1406.

W roku 1434 udał się na studia na Uniwersytet w Lipsku, gdzie uzyskał tytuł bakałarza sztuk. Następnie kształcił się na Akademii Krakowskiej, kończąc naukę w 1437 roku. Po pewnym czasie uzyskał stopień doktora praw.

21 kwietnia 1442 roku otrzymał papieską prowizję na prałaturę dziekana po zmarłym Janie Niclosdorfie, jednak rzeczywiste objęcie tego stanowiska nastąpiło dopiero po wygranym procesie, który miał miejsce w 1446 roku. Jan Plastwich stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci wśród duchowieństwa warmińskiego.

W okresie od 1447 do 1452 roku pełnił funkcję administratora dóbr kościelnych w okręgu olsztyńskim. W 1447 roku zorganizował regulację granic pomiędzy terenami kapituły a Zakonem Krzyżackim. W latach 1449–1450 jeździł do Stolicy Apostolskiej z misją zajmującą się sprawami kapituły.

W 1450 roku, podczas nieobecności biskupa Franciszka Kuhschmalza, zarządzał całą diecezją. Po wybuchu wojny trzynastoletniej schronił się w Olsztynie, a w 1455 roku, po przejęciu zamku przez Krzyżaków, został uwięziony na 25 dni. Wytoczył proces Krzyżakom w Rzymie, co zakończyło się ekskomuniką nałożoną przez papieża na von Schliebena.

W 1457 roku brał udział w wyborze biskupa warmińskiego Eneasza Sylwiusza Piccolominiego, który później został papieżem Piusem II, odbywając w latach 1458–1459 podróże do Szczecina i Królewca. Plastwich był doradcą biskupa Pawła Legendorfa, opowiadając się za neutralnością Warmii w ramach protektoratu króla polskiego.

W 1463 roku, w związku z wizytą legata papieskiego, sporządził memoriał, w którym oskarżył Krzyżaków o gwałty i rabunki, które miały miejsce na Warmii. Był również świadkiem dokumentu pokojowego, który został zawarty 23 marca 1464 roku w Elblągu pomiędzy królem Polski a biskupem warmińskim. Jako osoba mająca dostęp do dokumentów biskupich opracował i opublikował w 1464 roku kronikę biskupów warmińskich zatytułowaną Chronicon de vitis episcoporum Varmiensium per Joannem Plastwig.

Jan Plastwich zmarł w drugiej połowie 1464 roku we Fromborku, najpóźniej na początku 1465 roku.

Przypisy

  1. Historia Braniewa - nieznane wydarzenia - PAWEŁ LEGENDORF (1415-1467) – CZTERNASTY BISKUP WARMIŃSKI [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 04.09.2024 r.]
  2. Danuta Bogdan, Jerzy Przeracki O przydatności ksiąg metrykalnych dla autorów słowników biograficznych (na marginesie książki Tadeusza Orackiego), Komunikaty Mazursko-Warmińskie 2019, 640–663
  3. Jan Chłosta Słownik Warmii, Wyd. Littera, Olsztyn 2002 r., str. 262
  4. Tadeusz Oracki "Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku L-Ż", wyd. "Pojezierze", Olsztyn 1988 r., s. 81
  5. Altpreußische Biographie, Band II Maltitz–Z, Verlag Märburg/Lähn 1967 r., s. 503–504 (Franz Buchholz)
  6. Teresa Borawska, Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Hosianum Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, 1996 r., s. 189–190

Oceń: Jan Plastwich

★★★★★
Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:24