Jacob Lilienthal

---

Życiorys

Jacob Lilienthal urodził się w skromnej rodzinie, której głową był krawiec Jacob Aloys (1765–1835) oraz Rosalie, z domu Weck. Młody Jacob przyszedł na świat w Nowym Mieście Braniewie, gdzie jego dziadek Johann osiedlił się jako kowal, przybywając ze wsi Żegoty znajdującej się w powiecie lidzbarskim. W latach 1816–1822, uczęszczał do miejscowego gimnazjum, które ukończył w 1822 roku, zdobywając maturę z wyróżnieniem (Zeugnis I Grades). W trakcie nauki zetknął się z takimi autorytetami jak Schmülling oraz Gerlach, którzy znacząco wpłynęli na jego pasje i zainteresowania naukowe.

Następnie, od 17 sierpnia 1822 do Wielkanocy 1824, Jacob kontynuował studia na Uniwersytecie w Królewcu, a później, od 5 maja 1824, podjął naukę matematyki oraz języków starożytnych na Uniwersytecie w Berlinie. Jednym z jego nauczycieli był Johannes Voigt, do którego habilitacji został powołany na urzędowego oponenta w marcu 1823. Uwieńczeniem jego studiów był egzamin z filologii i matematyki, który zdał 15 lipca 1826, uzyskując tytuł doktora.

Po powrocie do Braniewa, Jacob zajął miejsce po profesorze Schmüllingu, który w 1827 roku opuścił to miasto. Od 21 września tego roku, prowadził lekcje z zakresu matematyki, fizyki, oraz języków klasycznych: łaciny i greki, a także języka niemieckiego. W 1838 roku zdobył tytuł Oberlehrera, a w 1847 roku objął stanowisko dyrektora progimnazjum w Reszlu. Ostatecznie 16 września 1848 roku opuścił gimnazjum w Braniewie, kontynuując pracę w Reszlu aż do przejścia na emeryturę w 1866 roku, kiedy to doprowadził do ustanowienia w mieście pełnowymiarowego gimnazjum. Po zakończeniu kariery nauczycielskiej mieszkał w Reszlu, ciesząc się szacunkiem jako obywatel oraz aktywnie uczestnicząc w życiu samorządowym, będąc m.in. zastępcą burmistrza. Zmarł w 1875 roku właśnie w tym mieście.

Działalność naukowa, społeczna i polityczna

W trakcie swojej długiej kariery nauczyciela w gimnazjum w Braniewie, Jacob Lilienthal z pasją badał historię miasta oraz regionu Warmii. Korzystał z bogatych zbiorów archiwalnych, co pozwoliło mu na dogłębne zgłębianie lokalnych dziejów. Jako nestor badań nad historią Warmii, został nazwany przez biskupa Thiela. Przez wiele lat prowadził analizy braniewskiego archiwum, poszukując źródeł do historii regionu oraz swojego rodzinnego miasta. Lilienthal był autorem wielu cennych opracowań dotyczących tych dziedzin i w pamięci zbiorowej zapisał się jako autor historii Warmii, dziejów reszelskiego gimnazjum oraz konfliktów pomiędzy rajcami Starego i Nowego Miasta Braniewa.

Od 1832 roku pełnił również funkcję rajcy miejskiego w Braniewie, koncentrując się przede wszystkim na problematyce szkolnictwa. Silnie angażował się w działalność szkoły dla dziewcząt „Töchterschule”, w której był wymieniany jako jeden z kierowników. Szkoła ta później przekształciła się w Elisabethschule. Ponadto, Jacob Lilienthal aktywnie wspierał fundacje stypendialne, między innymi fundację im. Jana Preucka.

Publikacje (wybór)

Wśród ważnych publikacji autorstwa Jacoba Lilienthala znajdują się:

• Braunsberg in den ersten Decennien des 17. Jahrhunderts: Eine Rede zur Feier des Geburtstages Sr. Maj. Friedrich Wilhelms III. am 3.8.37 gehalten, Braunsberg 1837,
• Fortsetzung der Beiträge zur Geschichte des Königl. Progymnasiums in Rössel von 1780 bis 1835: Sechszehnter Jahresbericht über das Königl. Progymnasium zu Rössel, Königsberg 1847,
• Die Hexenprocesse der beiden Städte Braunsberg: nach d. Criminalacten d. Braunsberger Archivs, Królewiec 1861 (książka wznawiana w XXI wieku),
• Die Erweiterung des Kgl. Gymnasiums zu Rößel zu einem vollständigen Gymnasium: in: Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde des Ermlands, Band 5, Braunsberg 1870, s. 405–409.

---

Oceń: Jacob Lilienthal

---