Johann Oestreich

---

Życiorys

Johann Oestreich był pierwszym synem Franza Oestreicha i Magdaleny von Kärpen. Jego ojciec, Franz, urodził się w 1711 roku w Dobrym Mieście, gdzie uczęszczał do braniewskiego gimnazjum, a następnie zakończył studia z zakresu prawa na Albertynie. Poślubił Magdalenę, córkę rajcy braniewskiego, 2 maja 1739 roku, a potem osiedlił się w Braniewie. W 1740 roku zyskał obywatelstwo miejskie, stając się wkrótce bogatym kupcem oraz armatorem. Ze względu na swoje osiągnięcia, sprawował urząd burmistrza Starego Miasta Braniewa przez wiele lat, od 1759 do 1772 roku. Poza tym pełnił także inne ważne funkcje, w tym burmistrza sądowego oraz kierownika spraw pocztowych. Zmarł 11 maja 1785 roku.

Johann Oestreich, podążając za śladami swojego ojca, początkowo zdobywał wykształcenie w kolegium jezuickim w Braniewie, a następnie kontynuował studia z zakresu prawa oraz filozofii na Uniwersytecie w Królewcu. Uczęszczał na wykłady z logiki i metafizyki prowadzone przez samego Immanuela Kanta, z którym nawiązał bliższą znajomość, często odwiedzając jego dom. Po zakończeniu studiów, w 1770 roku, wrócił do rodzinnego Braniewa i rozpoczął pracę w rodzinnym przedsiębiorstwie handlowym (Handelshaus Oestreich).

Aby poszerzyć swoje horyzonty, Johann w latach 1772-1773 podróżował po miastach handlowych Europy Północnej, odwiedzając Hamburg, Amsterdam, Londyn i Hull – które stało się kluczowym rynkiem zbytu dla wyrobów włókienniczych. Ta wyprawa umożliwiła mu nawiązanie wielu cennych kontaktów, które okazały się nieocenione w przyszłości. Po śmierci ojca, przejął jego przedsiębiorstwo. W 1779 roku ożenił się z Dorotheą Dubinski, córką kupca z Tylży, którą użytkują się przez 40 lat. Przeżył również wszystkich swoich dzieci – czterech synów i dwie córki.

W 1782 roku został współwłaścicielem firmy ojca, która zaczęła funkcjonować pod nazwą Franz Östreich & Sohn. W tym samym roku, Johann otworzył w Braniewie na Hosangsgasse (później Neuer Markt nr 8, obecnie teren targowiska przy placu Piłsudskiego) fabrykę adamaszku, mając na celu zwiększenie zysków z eksportu. Niestety, w 1790 roku musiał zamknąć zakład z powodu braku wykwalifikowanej siły roboczej.

Przez kolejne 48 lat, Johann Oestreich stał się osobą niezwykle majętną, zdobywając dochody głównie z handlu przędzą lnianą oraz własnych zakładów włókienniczych. Od roku 1800, brytyjski żaglowiec o nazwie „Braunsberg” regularnie kursował między Braniewem a Hull, przewożąc len. To świadczy o ogromnym wpływie i rozmachu, z jakim Johann rozwijał przemysł tekstylny w Braniewie. Był nazywany królewskim kupcem, cieszył się przychylnością monarchów, a od Fryderyka Wielkiego otrzymał tytuł Kommerzienrath (królewskiego radcy handlowego). Fryderyk Wilhelm III również nie szczędził mu zaszczytów, wielokrotnie go odznaczając. Rodzina królewska, przebywająca często w Braniewie w drodze z Berlina do Królewca, zatrzymywała się w jego domu, co stanowiło wyjątkowy zaszczyt dla Oestreicha.

W skład wielkiej fortuny Johanna Oestreicha wchodziła nie tylko reprezentacyjna kamienica, w której mieściły się biura Domu Handlowego, ale także rezydencja podmiejska – Julienhöhe, fabryka adamaszku, spichlerze i składy handlowe. Posiadał również dwa statki (Fama i Vigilante), które transportowały przędzę głównie do europejskich portów, ale także do Ameryki Północnej, a nawet huta żelaza w powiecie świętomiejskim. Jego imperium zatrudniało setki pracowników, w tym 250 osób przy samym sortowaniu i pakowaniu przędzy.

Johann Oestreich był nie tylko przedsiębiorcą, ale także wszechstronnie wykształconym humanistą, miłośnikiem sztuki, znającym łacinę oraz literaturę niemiecką, angielską i francuską. Cieszył się również zaufaniem w środowisku edukacyjnym Braniewa, przez 17 lat (w latach 1811–1828) pełnił funkcję dyrektora administracyjnego Gimnazjum Akademikum (od 1818 w Królewskim Liceum Hosianum) w Braniewie. Jako znawca sztuki, nabył wiele cennych przedmiotów na licytacji wyposażenia braniewskiego kościoła jezuickiego, uratowując chociażby XVIII-wieczny ołtarz, który przekazał do kościoła w Lubominie.

Johann Oestreich zmarł 21 października 1833 roku i został pochowany na cmentarzu św. Jana (Johannisfriedhof) w Braniewie. Jego okazały nagrobek, mający kształt piramidy, nie przetrwał do współczesności, ulegając zniszczeniu wraz z likwidacją cmentarza w latach 70. XX wieku.

Odznaczenia

Johann Oestreich zdobył znaczące uznanie w trakcie swojego życia, co znalazło odzwierciedlenie w przyznanych mu odznaczeniach. 13 czerwca 1783 roku mianowany został Kommerzienrat przez króla Prus Fryderyka Wielkiego, co stanowiło ważny krok w jego karierze zawodowej.

Swoje zasługi potwierdził także 18 stycznia 1812 roku, kiedy to otrzymał Order Orła Czerwonego III Klasy, co wskazuje na jego znaczącą rolę oraz wkład w życie publiczne.

Biografia

W literaturze dotyczącej historii regionu Ermland, nie sposób pominąć ważnej postaci, jaką był Johann Östreich. Jego wkład w gospodarkę oraz społeczeństwo tego obszaru jest dokumentowany w wielu źródłach, w tym w wydaniu Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, które ukazało się w 1987 roku. Publikacja ta, sporządzona z ramienia historycznego stowarzyszenia dla Ermland, zawiera tekst Siegfrieda Fornaçona Braunsbergera, który opisuje segelschiffe (żaglowce) oraz ich armatorów z lat 1760-1863, w tym osiągnięcia Johann Östreich i Heinrich Barth, omawiając str. 40–56.

Wspaniałym przedstawieniem życia Johanna Östreich jest artykuł Dagmary Jestrzemski, opublikowany w Ostpreußenblatt 23 grudnia 2000 roku. W swoim tekście autorka przybliża sylwetkę Kaufmanna (kupca), Reedera (armatora) oraz patrioty, wskazując na jego wkład i znaczenie w historii regionu.

---

Oceń: Johann Oestreich

---