Gustavus Ferdinand von Tempsky, urodzony 15 lutego 1828 roku w Braunsbergu, który obecnie znajduje się w Braniewie w województwie warmińsko-mazurskim, jest postacią o wielu obliczach. Zmarł 7 września 1868 roku w Nowej Zelandii, a jego życie to nieprzerwane pasmo wyjątkowych doświadczeń jako pruski szlachcic pochodzący z rodziny z polskimi korzeniami.
Von Tempsky był nie tylko żołnierzem, ale również prawdziwym poszukiwaczem przygód, którego talenty artystyczne i dziennikarskie były równie imponujące. Jego wkład w historię Nowej Zelandii jest nie do przecenienia, a bogate życie czynią go jedną z najbarwniejszych postaci tego okresu.
Jego dziedzictwo przetrwało do dziś, a park narodowy oraz uliczki w stolicy Nowej Zelandii, Wellington, a także w innych miastach, upamiętniają jego osiągnięcia i pamięć o nim.
Życiorys
Gustavus von Tempsky urodził się w szlacheckiej rodzinie pruskiej, która miała polskie korzenie, a jej siedziba znajdowała się w Prusach Wschodnich. Jego dzieciństwo spędził w Legnicy, gdzie rozpoczął swoją edukację. Po ukończeniu wojskowych szkół kadetów w Poczdamie i Berlinie, w 1846 roku, po zaledwie dziewięciu miesiącach służby w pruskiej armii, zdecydował się na zwolnienie i podjął podróż na Wybrzeże Moskitów, leżące w Ameryce Środkowej, na terenach dzisiejszego Hondurasu i Nikaragui. Tam zdobywał doświadczenie, szkoliąc miejscowych Indian w służbie brytyjskiej oraz ucząc się technik walki w trudnym terenie dżungli.
W 1850 roku brał udział w gorączce złota, podróżując do Kalifornii w poszukiwaniu kruszców. Następnie, w latach 1853–1855, odbył fascynującą podróż, przechodząc 3000 mil przez Meksyk, Gwatemalę i Salwador. Po powrocie do Europy, opublikował w 1858 roku w Londynie tom swoich wspomnień pod tytułem „Mitla”. W tym samym czasie, w 1855 roku, zawarł związek małżeński z Emelią Ross Bell, z którą doczekał się trojga dzieci – dwóch synów i córki. Ich życie rodzinne prowadziło przez Szkocję i Australię, aż w 1862 roku osiedlili się na stałe w Nowej Zelandii.
Po przybyciu do Nowej Zelandii Gustavus początkowo poszukiwał złota, a następnie podjął pracę jako korespondent w lokalnej gazecie. W 1863 roku, w obliczu wybuchu nowej wojny między kolonizatorami a plemionami maoryskimi, natychmiast nawiązał współpracę z Williamem Jacksonem, twórcą oddziału Forest Rangers, wyspecjalizowanego w prowadzeniu działań wojennych w trudno dostępnych lasach. Dzięki swojemu wojskowemu przygotowaniu oraz doświadczeniu w walkach w dżungli, objął dowodzenie nad kompanią, a w 1865 roku – nad całym oddziałem.
W wyniku zasług dla swojej jednostki, w 1863 roku uzyskał brytyjskie obywatelstwo, awansując z czasem na stopień majora. Wziął udział w licznych kampaniach przeciwko Maorysom, wyróżniając się nieprzeciętną odwagą oraz umiejętnościami w walce nieregularnej. Jego towarzysze nazywali go „Von” lub „Prusak”, a w oczach maoryskich wojowników, znanych z odwagi, zyskał przydomek „Manu-Rau”, oznaczający „Ptaka, który doleci wszędzie”. W trakcie swojej służby tworzył również wiele akwarel, uwieczniając piękno krajobrazów i życie codzienne w Nowej Zelandii.
Niestety, w 1868 roku Gustavus von Tempsky zginął w bitwie z plemieniem HauHau. Z tego okresu w Nowej Zelandii do dziś krążą różnorodne legendy. Jedna z nich głosi, że Maorysi zjedli jego ciało, okazując w ten sposób szacunek dla poległego. Inna, bardziej wiarygodna wersja opowiada, że praktykujący kanibalizm Maorysi z sympatii do majora oszczędzili jego ciało, a następnie skremowali je na stosie pogrzebowym.
Publikacje
Gustavus von Tempsky, znany ze swoich niezwykłych przygód, wzbogacił literaturę swoich czasów poprzez publikację dzieł dokumentujących jego doświadczenia. Jego praca zatytułowana „Mitla” jest jednym z ważniejszych osiągnięć. Książka ta, opublikowana w Londynie w 1858 roku, przedstawia narrację pełną osobistych przygód oraz wydarzeń, które miały miejsce podczas podróży po Meksyku, Gwatemali i Salwadorze w latach 1853 lub 1855.
Przypisy
- Śmieć Tempskiego http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-CowKimb-t1-body-d16.html.
- Zapomniany Polak http://blogmedia24.pl/node/54921.
- Biografia w Historii Nowej Zelandii http://www.nzhistory.net.nz/people/gustavus-von-tempsky.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Carl Ferdinand Johannes Hahn | Christoph Joseph Holland | Lukas Kadau | Gerhard SteffenOceń: Gustavus von Tempsky