Cerkiew Świętej Trójcy w Braniewie to greckokatolicka parafia, która wyróżnia się swoim historycznym znaczeniem oraz unikalną architekturą. Mieści się ona w dawnym kościele, zbudowanym w stylu późnogotyckim w 1437 roku. W ciągu swojego istnienia, obiekt przeszedł liczne przebudowy i remonty, szczególnie w latach 1583–1584, a także w XVII i XVIII wieku.
W 1945 roku cerkiew uległa poważnym uszkodzeniom, jednak w 1951 roku została odbudowana. Jej lokalizacja na ulicy Tadeusza Kościuszki czyni ją łatwo dostępną dla interesujących się historią i architekturą regionu wiernych oraz turystów.
Świątynia charakteryzuje się salową konstrukcją oraz pięcioma osiami, będąc zbudowaną na prostokątnym planie z trójbocznym zamknięciem od wschodu, co jest typowe dla obiektów tego okresu, szczególnie z początku XVI wieku. Przy budowli znajduje się zakrystia o kwadratowej formie, przylegająca do wschodniej części cerkwi, a także kruchta po północnej stronie, obie z lat 1681–1686.
Ołtarz główny, który niegdyś był późnobarokowy, pochodził z warsztatu Jana Freya i był bogato zdobiony obrazem przedstawiającym Trójcę Świętą, a także figurami świętego Augustyna i św. Ambrożego. Dodatkowo, w cerkwi można zobaczyć rokokową Pietę z 1773 roku oraz rzeźbę Chrystusa (Ecce Homo) z XVI wieku.
Po II wojnie światowej, przez wiele lat cerkiew pełniła także funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Dopiero w 1992 roku, dzięki długoletnim negocjacjom, otrzymała status greckokatolickiej świątyni, kiedy to oficjalnie przekazano ją wiernym. Przekazanie miało miejsce w niedzielę 16 lutego 1992 roku, a inaugurację mszy świętej celebrował bp Jan Martyniak, ordynariusz diecezji przemyskiej, w obecności ponad 300 wiernych.
Jednak w 2016 roku, z powodu złego stanu technicznego frontowej ściany, która groziła zawaleniem, cerkiew została zamknięta przez nadzór budowlany, po tym jak na ścianie pojawiły się niebezpieczne spękania. W 2017 roku przeprowadzono niezbędne prace remontowe, polegające na spięciu pęknięć specjalnymi klamrami oraz uzupełnieniu ubytków w murze. Całkowity koszt napraw wyniósł 157 tys. złotych. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało dotację w wysokości 100 tys. złotych, a pozostałe fundusze zostały zebrane od samorządu gminy Braniewo, przedsiębiorstw i osób prywatnych. Obecnie parafia liczy około 300 wiernych, według danych z 2017 roku.
Przypisy
- GRECKOKATOLICKA ZABYTKOWA CERKIEW POTRZEBUJE REMONTU - Powiat Braniewski, „Powiat Braniewski”, 07.03.2017 r. [dostęp 11.03.2017 r.]
- Ćwierć wieku wspólnoty [online], braniewo.wm.pl [dostęp 07.11.2020 r.]
- Urząd Gminy Braniewo - Sesja Rady Gminy [online], www.gminabraniewo.pl [dostęp 07.11.2020 r.]
- Oryginalny dom przedpogrzebowy. Piramida w Braniewie [w:] IKAT. Gazeta Braniewska, 21.03.1997 r.
- Kościół przekazany [w:] Ilustrowany Kurier Terenowy, nr 4 (26), 15–29.02.1992 r.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Cerkwie":
Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Braniewie | Parafia Przemienienia Pańskiego w BraniewieOceń: Cerkiew Świętej Trójcy w Braniewie