Josef Wiener-Braunsberg

---

Życiorys

Josef Wiener przyszedł na świat w rodzinie lekarza pediatry z Braniewa, dr. Wilhelma Wienera, który słynął z nieco ironicznego pseudonimu „łagodny Heinrich”. Jego matka, Doris, z domu Müller, była córką zarządcy majątku mieszczącego się w wsi Stary Targ. W rodzinie zawrzało, gdy osiedlili się w Braniewie najpóźniej w 1858 roku.

Przyszły twórca najpierw uczęszczał do szkoły żydowskiej, do której uczęszczały także jego trzy siostry. Edukacja trwała pięć dni w tygodniu, od niedzieli do czwartku. Po ukończeniu tego etapu, kontynuował naukę w lokalnym gimnazjum, jednak nie uzyskał tam matury. W wieku 17 lat, w 1883 roku, przeniósł się do Królewca, gdzie rozpoczął kształcenie w rzemiośle księgarskim, ale szybko zrezygnował z tej drogi, by poświęcić się dziennikarstwu.

W swojej karierze pracował w różnych redakcjach, a około 1892 roku pełnił funkcję redaktora literackiego w Generalanzeiger w Halle. Następnie przez cztery lata mieszkał w Dreźnie, tworząc jako wolny dziennikarz. W 1895 roku wydał swoją pierwszą głośną powieść „Alma’s Ende”, która stanowiła kontynuację sztuki Hermanna Sudermanna zatytułowanej „Die Ehre”. Sukces tej książki skłonił go do przeprowadzki do Berlina, gdzie żyli już jego rodzice oraz siostry. W stolicy zadbał o dalszy rozwój kariery, współpracując z uznawanymi redakcjami. W tym okresie zaczął używać dwuczłonowego nazwiska: Josef Wiener-Braunsberg, nawiązując w ten sposób do swojego rodzinnego miasta Braniewa (niem. Braunsberg).

Od 1917 roku pracował dla berlińskiego „Berliner Tageblatt”, którego nakład przekraczał 250 tysięcy egzemplarzy. W 1920 roku objął stanowisko redaktora satyrycznego dodatku „ULK. Illustriertes Wochenblatt für Humor und Satire”, gdzie zastąpił Kurta Tucholsky’ego. Przez pięć lat co tydzień publikował tam swoje wiersze, które były komentarzami do bieżących wydarzeń politycznych i społecznych. Jako osoba związana z Niemiecką Partią Demokratyczną, miał na celu zwalczanie narastającego antysemityzmu oraz narodowego konserwatyzmu poprzez satyrę i krytykę.

Mieszkając w Berlinie, obserwował z bliska szereg zjawisk, takich jak kryzysy polityczne, inflacja, spekulacje gospodarcze, biedę oraz wzrost przestępczości, co następnie opisywał w swoich artykułach w „ULK”, publikując ich łącznie ponad 800. Z początku jego krytyka była umiarkowana, jednak w miarę narastania nietolerancji i rasizmu, jego pisania stawały się coraz bardziej zdecydowane. Po tym, jak profesor Ludwig Plate, głoszący kontrowersyjne poglądy, skarżył się na jego prześmiewczą rymowankę, Josef otrzymał karę grzywny.

W 1926 roku, z niejasnych przyczyn, utracił stanowisko redaktora naczelnego „ULK”, lecz do końca swojego życia publikował w tym piśmie swoje teksty. Zmarł 8 czerwca 1928 roku w szpitalu Auguste-Victoria-Krankenhaus (dziś znanym jako Park-Klinik Weißensee) w dzielnicy Schöneberg w Berlinie, w wyniku udaru mózgu, który przeszedł cztery dni wcześniej. Po kremacji, jego prochy zostały pochowane 11 czerwca na cmentarzu ewangelickim w Wilmersdorfie. O jego śmierci pisano w prasie, a w ostatniej drodze uczestniczyli liczni przedstawiciele świata kultury i sztuki.

W 1935 roku dwie jego powieści z berlińskiego okresu, „Warenhausmädchen”, która doczekała się ekranizacji jako „Die Kleine aus dem Warenhaus” (Dziewczyna z domu towarowego), oraz „Die Venus von der Tauentzien” (Wenus z Tauentzien), zostały sklasyfikowane jako szkodliwe publikacje, a autor, Josef Wiener-Braunsberg, został skazany na zapomnienie w Niemczech.

Życie prywatne

Josef Wiener-Braunsberg, znany ze swojego skomplikowanego życia osobistego, przeszedł przez dwa małżeństwa. W 1895 roku poślubił w Berlinie Annę Auguste Pauline Alder, która była córką kołodzieja.

Jednakże, w 1913 roku doszło do rozwodu, z powodu jego romansu z berlinską śpiewaczką. Warto zaznaczyć, że przed zakończeniem swojego małżeństwa, już zamieszkiwał z nową partnerką.

W 1918 roku Josef wstąpił w drugi związek małżeński, poślubiając Wandę Küch, ewangeliczkę i wdowę. Wanda była córką pisarza oraz redaktora Martina Hildebrandta.

Z pierwszego małżeństwa Wanda miała dwoje dzieci: Siegrieda, który urodził się w 1904 roku oraz Rolfa, urodzonego w 1905 roku.

---

Oceń: Josef Wiener-Braunsberg

---